Nasıl Şaman Olunur?

ŞAMAN OLMAK

Şamanlık, Türkler'in eski inancı olan Gök Tengri (Tengricilik) inancından çok şeyi benimsemiş, adeta bu dinin dış yönünü belirleyen pratik icraat haline gelmiştir.

R. Wolsh'un da yazdığı gibi Şamanlığı belirleyen üç alamet vardır.

1) Şamanlar kendi istekleri doğrultusunda başka bir şuur durumuna geçebilirler.

2) Bu durumda onlar kendilerini başka bir aleme seyahet eder gibi hissederler.

3) Bu seyahatten onlar bilgi ve güç almakla beraber, aynı zamanda kendi soydaşlarına yardım etmek için de yararlanırlar.

Türk Şamanlığının canlı olduğu bölgelerin etnografik verilerine dayanarak Şaman seçilmenin genel hatlarıyla üç yolla gerçekleştiğini söylemek mümkündür:

1) Soyla geçen Şamanlık görevi. Baba hattı ile olduğu gibi ana hattı ile de geçebilir. Bu durumda aileden birinin veya birkaçının Şaman olması ve ecdat Şamanın kendi soyundan birini Şamanlık görevi için seçmesi söz konusudur.

2) Ecdadı Şaman olmayan birinin ruhlar tarafından Şamanlık görevine seçilmesi.

3) İnsanın kendisinin Şamanlık yolunu seçmesi ve Şaman sırlarını öğrenmek için uzun bir mesafe kat etmesi.

Doğal olarak Türk kültüründe soyla geçen ve ecdat Şaman ruhunun göreve çağırdığı Şamanlık ögesi daha çok kabul görmüş ve Şaman folklorunda özel bir yer oluşturmuştur. Diğer taraftan Şamanist düşünceye göre soylu şamanlar, en güçlü Şamanlar olarak bilinmektedir. Bu durum Sibirya halklarının Şamanlığında da benzeri şekildedir.

Şaman, anadan doğma şairdir, bestecidir, şarkıcıdır, müzisyendir, dansçıdır, oyuncudur. Olağanüstü tasavvur gücü ile hastaya şiirsel dilin kudretiyle tesir etmeye çalışan insandır, çünkü ruhlar güzel sözleri severler.

Özetle bir şamanın özellikleri, özünde genetik yetenekler içerir. Bir şaman; sanatçı, tiyatrocu, müzisyen yönü ile öne çıkar ve bu özellikler bugün de bilindiği üzere genetik yatkınlık sonucu çocukta gelişir.

Genetik yatkınlık olmadığı halde bir kişi sanatçı olabilir; bu bağlamda kamlık, şamanlık bilgisini öğrenen ve çalışan bir kişi de şaman olabilir. Fakat bu kişinin ne denli etkili olacağı ve de toplum tarafından ne kadar kabul edileceği belirsizdir.

Soya önem veren Türkler, ataları şaman olan bir kişiyi, atası şaman olmayan bir kişiye mutlaka yeğleyeceklerdir. Toplumun şamana bakış açısı, şamanın etkililiği için önemlidir. Eğer insanlar şamana inanmazsa, şamanın uygulayacağı ritüellerin neredeyse hiçbiri işe yaramaz.

Günümüzde de şamanlık, Anadolu'da 'ocak' adı altında devam etmektedir. İslam inancını benimseyen Türkler, şaman kültürünü de yanlarında getirmişler ve günümüze kadar ulaştırmışlardır. Ocaklı kişiler de aynı İslam öncesi Türk kamları gibi davranıp hastalık tedavi ederler ve de etraftaki kişileri aydınlatıcı sözler söylerler veya destanlar okurlar.

Toplumun ruh halinin iyileşmesinde rol oynayan şamanlar, neticede yaşlı şamanlardan eğitim almadan, doğa ve toplum ile yeterince kaynaşıp deneyim sahibi olmadan etkili olamazlar.

Yararlanılan Kaynak:
- Ana Hatlarıyla Türk Şamanlığı, Fuzuli Bayat.